Madde bağımlılığı bir beyin hastalığıdır. Son yıllarda ülkemizde madde kullanımı çok yaygındır. Özellikle ergenler arasında yaygın olan kullanım beraberinde birçok psikiyatrik rahatsızlığa sebep olmaktadır.
Madde kullanımı; bireyin özgüveninin azalmasına, aile ve arkadaşlık ilişkilerinin bozulmasına, okul başarısının düşmesine, davranış ve sağlık problemlerine sebep olmaktadır.
Madde kullanımının engellenmesi için öncelikle bireyin istekli olması çok önemlidir. Daha sonrasında aile ile iş birliği içerisinde olup gerekirse psikoterapi ve ilaç tedavi desteği alınmalıdır. Madde kullanım bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde başka psikiyatrik bozukluklarda eşlik etmektedir.
Ülkemizde yapılan araştırmalarda en yaygın sigara tüketimi olduğu bilinmektedir. Daha sonra en yaygın kullanılan maddeler; alkol, uçucu maddeler, esrar, sentetik türevleri ve haplardır.
Çocuk ve ergenlerde madde kullanımına sebep olan en önemli etkenlerden biri aile içi iletişimin sağlıksız olmasıdır. Gözlemlediğim kadarıyla anne ve babanın birbirine ve çocuklarına karşı sevgi-saygı göstermemesi, fikirlerin önemsenmemesi, evde bir kişinin daha baskın olması ya da baskın bir karakterin olmaması, önceliğin çocuğa verilmediği, maddi sıkıntıların ve ifade özgürlüğünün olmadığı ailelerde daha sık görülmektedir.
Madde kullanımı olan çocuk ve ergenlerde ‘hayır’ demekte güçlük çekildiği gözlemlenmiştir. Arkadaş çevresi ve akrabalarda kullanım olması kişiyi maddeye daha çok yakınlaştırmaktadır. ''Bir kereden bir şey olmaz, süt çocuğu musun? bağımlılık yapmaz'' sözlerini duyan kişi daha sonrasında istese de bu döngünün içinden çıkamayacak hale gelir.
Çocuğumun madde kullandığını anlayabilirim?
‘Çocuğumu artık tanıyamıyorum, çok öfkeli, ani duygu durumu değişiklikleri yaşıyor, çok iştahsız hiç yemek yemiyor, gece geç saatlere kadar oturuyor, 2-3 saatlik uykuyla geziyor, günlük işlerini aksatıyor, okula veya işe geç gidiyor ya da gitmiyor. Önceden çok uyumlu ve sakin bir çocukken şu an arkadaşlarıyla ve kardeşleriyle sürekli kavga ediyor, agresif davranıyor çok fazla para harcıyor, hatta gizli para aldığı zamanlar olduğunu gözlemliyorsanız, Öz bakımına dikkat etmiyor, gözlerini kaçırıyor ya da gözlerinde kızarıklık’ fark ediyorsanız hemen bir yardım almanızda fayda var.
Madde kullanımı sadece bireyin hastalığı değil aynı zamanda bir aile hastalığıdır. O yüzden aile desteği çok önemlidir. Her zaman çocuğunuzun yanında olduğunuzu ona hissettirmelisiniz. Ne kadar erken tanı konulup önlem alınırsa o kadar etkin sonuçlar elde etmek mümkündür. Mutlaka bir uzmandan ve tedavi merkezlerinden yardım alınmalıdır.
KLİNİK PSİKOLOG
SERRA YALKIN
