Fedakarlık; karşılık beklemeden yapılan eylemlerdir. Çok yakın bir arkadaşınız rahatsızlandığında sizden yardım istemesi sizin de işiniz olmasına rağmen yardımına koşmanız, bir annenin veya babanın çocuğunu büyütürken bir çok şeyden taviz vermesi, ödevini yetiştiremeyen bir arkadaşınıza yardımcı olmanız benim için fedakarlık örnekleridir.
Herkes hayatında sevdiği ve değer verdiği insanlar için farklı fedakarlıklar yapar. Fedakarlık yaparken aslında kendimizden ödün vermiş oluruz. Fazlası sınır problemleri yaşamamıza sebep olabilir ve kişiye zarar vermeye başlar. Kişi hep aldığı şeyleri karşı tarafa vermeye başlar. Tıpkı ailemizden aldığımız sevgiyi ilişkilerimize vermemiz ve kendi içimizde biriktirmememiz gibi. İnsan doyumsuzdur her şeyin aşırısına yönelmeye müsaittir. İşte çalışan birisini düşünelim kazandığı parayı kendisi için harcamayıp hep eşine veren kendi çıkarlarını düşünemediği noktada ilişkisine ve en çok da kendisine zarar vermeye başlar. Hep veren taraftadır. Almaya alışık değildir, başkasından bu tür davranışlar görmeye başladığında garipser çünkü öğrenmiş olduğu davranış hep verici tarafta olmasıdır. Bu aşırı fedakarlık davranışlarını karşı taraf bir süre sonra önemsememeye başlar. Durum artık normalleşmiş bir döngü içine girer. Sınır ihlalleri bu noktada başlar.
Kişi kendi hayatı için hiçbir çizgi oluşturmaz. O çizgiden her destek isteyen geçebilir. Kendi ailesi veya çocuğu olan insan bir çok fedakarlık yapabilir ancak kendini unutmadan bireyselliğini kaybetmeden bunu yapmalıdır. Fazla fedakarlık beraberinde ruh sağlığının bozulmasına sebep olabilir. Fedakarlığın doğurabileceği en önemli durumlardan birisi kaygıdır. Her zor duruma yetişme endişesi, eğer mevcut durumu değiştiremezse sevdiği insanların başına bir şey gelecek kaygısı oluşmaya başlar. Bu da kişinin günlük işlevlerinin bozulmasına sebep olabilir. Sağlıklı sınırlar içerisinde bir insana yardım etmek en doğal durumdur ancak aşırısı zarar verici noktaya sürükleyebilir. İnsanın her durumda önceliği kendisi olmalıdır. Yarın sınavınız var diyelim yakın arkadaşınız arayıp sevgilisinden ayrıldığını ve çok kötü olduğunu sizi yanınızda görmek istediğini söyledi, bu durumda bir çok insan sınavı önemsemeden arkadaşının yanına koşabilir. Kişi fedakarlık yapmış olup kendini 2. Plana atmıştır. Ancak bir sürü çözüm yolu vardır. İletişim kurup kendini de düşünüp ona göre hareket etmelidir. Sağlıklı sınırlar çerçevesinde oluşturulmuş fedakar davranışlar kimseye zarar vermez ancak o ince çizgi aşıldığında yaptığınız olumlu davranışın karşılığını almak yerine daha fazla kendinizden ödün verdiğiniz biri haline dönüşebilirsiniz. Geriye dönüp baktığınızda aslında kendiniz için hiçbir şey yapmadığınızı fark edersiniz. O yüzden baktığımızda tıpkı yiyecek, sevgi, üzüntü gibi fedakarlığında fazlası zararlıdır.
KLİNİK PSİKOLOG SERRA YALKIN
