Hükümet adına “Kamu İşveren Heyeti,” memurlar adına da “Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti”nin katıldığı, 1 Ağustos 2013 tarihinde başlayan ve 2014-2015 dönemini kapsayan toplu sözleşme görüşmeleri, Kamu Sen ve KESK’in itirazlarına rağmen, Memur Sen ve Hükümet’in çabalarıyla, Ramazan Bayramı’nın hemen öncesinde, sürpriz bir şekilde anlaşmayla sonuçlandı.
Yapılan anlaşma kamuoyuna, “memurlara müjde” başlıklarıyla sunuldu.
Bu anlaşma öncelikle, anlaşmanın içeriğinin müjde olup olmadığı ve 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun, evrensel anlam toplu sözleşme olup-olmadığı sorusunu akla getiriyor.
Anlaşmanın müjde mahiyetiyle ilgili olarak medyada oldukça fazla yorum yapıldı. Yapılan yorumlarda, bu toplu sözleşmenin mali hükümlerinin, emekliler ve öğretmenler açısından olumlu kazanımlar içerdiği, diğer memurlar açısından olumlu bir gelişmenin olmadığı yönünde. Biz de bu yorumlara katılıyoruz.
Ancak Kamu İşveren Heyeti ile Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti arasında imzalanan anlaşma metninin, evrensel anlamda toplu sözleşme olup-olmadığı konusunda, kamuoyunda oldukça fazla sayıda soru ve tereddüt var.
Bu açıdan 4688 sayılı yasanın toplu sözleşmelerle ilgili bölümlerine bakmak gerekiyor. Yasanın, “Toplu sözleşmenin tarafları ve imza yetkisi” başlıklı bölümünde yer alan 29.maddenin 1.bendi, toplu sözleşmenin taraflarını belirliyor. “Toplu sözleşme görüşmelerine kamu idaresi adına Kamu İşveren Heyeti, kamu görevlileri adına Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti katılır…Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti, bağlı sendikaların toplam üye sayısı itibarıyla en fazla üyesi bulunan konfederasyonun Heyet Başkanı olarak belirleyeceği bir temsilci ile her bir hizmet kolunda en fazla üyeye sahip kamu görevlileri sendikaları tarafından belirlenecek birer temsilci, bağlı sendikaların üye sayıları esas alınmak kaydıyla toplam üye sayıları itibarıyla birinci, ikinci ve üçüncü sırada bulunan konfederasyonlar tarafından belirlenecek birer temsilci olmak üzere on beş üyeden oluşur…”
“Toplu sözleşme görüşmeleri” başlıklı bölümde yer alan 31.maddede ise toplu sözleşme görüşmelerinin içeriği belirleniyor. 31.maddeye göre, “Toplu sözleşme görüşmeleri son rakamı tek olan yıllarda yapılır. Kamu görevlilerinin geneline yönelik toplu sözleşme teklifleri Kamu Görevlileri Sendikaları Heyetinin konfederasyon temsilcisi üyeleri, her bir hizmet koluna ilişkin toplu sözleşme teklifleri ise Heyetin ilgili sendika temsilcisi üyesi tarafından hazırlanır ve toplu sözleşme görüşmelerinin başlama tarihinden en az bir hafta önce
Kamu İşveren Heyetine sunulmak üzere Devlet Personel Başkanlığına verilir. Toplu sözleşme görüşmelerinin başlangıcında Kamu İşveren Heyeti Başkanı ile Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti Başkanı, Devlet Personel Başkanlığına verilen talepler esas alınmak suretiyle genel ve hizmet koluna ilişkin toplu sözleşme görüşme gündemini belirler. Toplu sözleşme görüşmeleri, genel ve hizmet kollarını ilgilendiren taleplerin topluca görüşülmesi suretiyle yürütülür. Birden fazla hizmet kolunu ilgilendiren hususlar, kamu görevlilerinin geneline yönelik konular arasında görüşülür…
Toplu sözleşme görüşmelerine, ağustos ayının ilk işgünü Kamu İşveren Heyeti Başkanınca belirlenen ve Kamu Görevlileri Sendikaları Heyetine dâhil konfederasyonlara görüşmelerin başlamasından en az bir hafta önceden bildirilen yerde başlanır. Toplu sözleşme süreci, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararının alınması da dâhil olmak üzere en geç ağustos ayının son işgünü tamamlanır. Hafta sonu tatil günleri hariç olmak üzere resmî tatil günlerine rastlayan günlerde toplu sözleşme görüşmelerine ara verilir... Toplu sözleşme görüşme süreci sonunda, kamu görevlilerinin geneline yönelik mali ve sosyal haklara ilişkin bölüm ile her bir hizmet koluna özgü mali ve sosyal haklara ilişkin bölümlerden ve tek metinden oluşan toplu sözleşme veya toplantı tutanağı imzalanır…İmzalanan toplu sözleşme metinleri Resmî Gazetede yayımlanır. Toplu sözleşme görüşmelerine katılmaya yetkili hiçbir konfederasyon temsilcisinin toplu sözleşme görüşmelerine katılmaması veya toplu sözleşme görüşmelerinin uzlaşmazlıkla sonuçlanmasına rağmen tarafların Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurmaması halinde, kamu görevlilerine sonraki iki mali yıl boyunca uygulanacak mali ve sosyal haklar genel hükümlere göre belirlenir.”
