İdari para cezası, devletin idari kurumları tarafından verilen para cezalarıdır. İdari para cezası verebilecek kurumların bazıları şunlardır: Bakanlıklar, belediyeler, emniyet, kaymakamlık, valilik, sosyal güvenlik kurumu, Genel Müdürlükler (Örneğin, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü). Mahkemeler tarafından verilen para cezaları ise, hukuki sonuçları tamamen farklı olan Adli Para Cezası niteliğindeki cezalardır.
İdari para cezaları vatandaşın kabahat niteliğindeki fiillerine karşı verilir. Bu nedenle idari para cezası ödenmezse hapis cezasına çevrilemez. İdari para cezası ödenmezse, cezanın tahsili amacıyla borçlu kişi hakkında yalnızca icra işlemleri yapılabilirİdari para cezalarına örnek vermek gerekirse, trafik cezaları, SGK tarafından işverene kesilen cezalar, yoklama kaçağı veya bakaya kalma kabahatleri nedeniyle Askeri Ceza Kanunu gereği verilen cezalar, imar kirliliği nedeniyle belediye encümeni tarafından verilen cezalar sayılabilir.
İdari Para Cezasının Adli Para Cezasından Farkı Nedir? İdari Para Cezası Ödenmezse Ne Olur?
Adli para cezası, yalnız mahkemeler tarafından bir suçun karşılığı olarak verilen cezalardır. Adli para cezasına mahkemeler, idari para cezasına devletin idari kurumları tarafından karar verilmektedir. Mahkemeler tarafından verilen para cezaları ödenmediğinde hapis cezasına çevrilir, idari para cezaları ödenmediğinde yalnızca icra-haciz işlemleri yapılabilir. İdari para cezası ödenmediğinde borçlunun hapse girmesi gibi bir durum söz konusu olamaz.
İdari Para Cezasına İtiraz Süresi
İdari para cezasına itiraz süresi, genel olarak 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesine göre 15 gündür. İtiraz süresi idari para cezasının ilgili kişiye tebliğinden, yani para cezasına dair yaptırım kararının eline ulaşmasından itibaren başlar.
İdari Para Cezasına Nereye İtiraz Edilir?
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesine göre idari para cezalarına karşı Sulh Ceza Hakimliği‘ne itiraz edilebilir.
İdari para cezası ile birlikte ayrıca bir yaptırım kararı da verilmişse, örneğin para cezasıyla birlikte ayrıca işyerini kapatma cezası verilmişse, görevli mahkeme İdare Mahkemesi olmaktadır. Bu durumda idare mahkemesine işlemin iptali için dava açılması gerekir. İdari para cezası dışında tek başına verilen diğer idari yaptırım kararlarına karşı da İdare Mahkemesi’nde dava açılmalıdır.
İdari para cezasına itiraz konusunda uygulamada ciddi yanlışlıklar yapılmaktadır. Bu nedenle, yüksek meblağlı idari para cezasına yapılan itirazların bir avukat vasıtasıyla yapılması mağduriyetleri önleyecektir.
İdari Para Cezaları Nereye Ödenir?
İdari para cezaları, genel olarak mal müdürlüklerine ödenir. Şunu belirtmek gerekir ki, bazı kurumların verdiği idari para cezaları, cezayı veren kurum tarafından tarafından tahsil edilmektedir. Karmaşaya yol açmaması için kanun, idari para cezası kişiye tebliğ edildiğinde nereye ödeneceğinin de kişiye bildirilmesini zorunlu kılmıştır.
İdari para cezasının peşin ödenmesi halinde, cezanın 1/4’ü oranında indirim yapılmaktadır. Erken ödeme yapmak isteyen kişi, cezanın kendisine tebliğinden itibaren 15 gün içinde cezayı ödemesi gerekir. Cezanın erken ödenmesi cezaya itiraz edilmesine engel değildir. Kişi bir taraftan cezayı öderken diğer taraftan cezaya itiraz edebilir.
SGK tarafından verilen idari para cezaları kurumun kendisi tarafından tahsil edilmekte olup bizzat kuruma, bankalara veya PTT şubelerine ödenebilmektedir.
Trafik cezaları, vergi dairesine, bankaya veya PTT’ye ödenebilir.
İdari Para Cezası Adli Sicil Kaydına (Sabıka Kaydına) İşler mi?
İdari para cezası, adli sicil kaydına (sabıka kaydına) işlemez. İdari para cezaları kabahat niteliğindeki suçlar için verilir. Adli sicil kaydı ise yalnızca işlenen bir suç karşılığında mahkemelerce verilen kesinleşmiş cezalar için tutulmaktadır.
