Merhaba sevgili okurlar;
Geçen hafta servikal disk hernisinden (boyun fıtığı) bahsetmiştik. Bu hafta, lumbal (bel) bölgesinde ki disk hernisinden (bel fıtığı) bahsedeceğiz. Bel fıtığını anlatmadan önce kısaca lomber (bel) bölgenin anatomisi hakkında bilgi verelim.
Omurga, vücudun kafatasından başlayarak kuyruk sokumununa kadar devam eden 33 vertebradan (omurdan) oluşan kemik zincirine verilen addır. Lomber omurga farklı kemik yapılar ve bağ dokusu bileşenleri ile önemli anatomik, işlevsel bileşenlere sahip fonksiyonel bir ünitedir. Belimiz L1’den L5’e kadar toplam 5 adet vertebradan(omur) oluşup ve omurlarımız arasında hareket edebilmesini sağlayan diskler yer alır. Diskler, anulus fibrosus adı verilen sağlam bir dış tabakadan ve ortasında jel yapıdaki nükleus pulposusdan oluşur. Kişi yaşlandıkça ortadaki jel yapı su içeriğini kaybederek yastık görevini daha az yerine getirmeye başlar. Bu durum, disk merkezinin dış tabakadaki bir çatlak yoluyla yer değiştirerek lomber disk hernisi (bel fıtığı) denilen problemi oluşturmasına neden olur.
Bel ağrısı, toplumda sık görülen ve iş gücü kaybına neden olan bir problemdir ve en sık hekime başvuru nedenleri arasında yer almaktadır. Bel ağrısının nedenleri arasında ise büyük bir yeri olan, disk dejenerasyonu ve disk hernisi, toplum sağlığı açısından önemini korumaktadır. Dejenere diskin rejenerasyonu ile ilgili birçok deneysel Hayat boyu prevalansı %80’lere ulaşmakta ve yetişkin nüfusta yıllık hastane başvuru oranları %15’i bulmaktadır. Klinik çalışmalar, bel ağrısının kaynağının %39’lara varan oranda intervertebral disk patolojilerine bağlı olduğu göstermektedir. İntervertebral disk patolojileri alt grupları göz önüne alındığında, lomber disk hernisi ve dejeneratif disk hastalığı başı çekmektedir.
Lomber disk hernisi, başlangıçta artan bel ağrısını takiben, sıklıkla ani gelişen kalça ve bacak ağrısı ile belirti veren, herniye olmuş nükleus pulpozus patolojisidir. Genellikle erişkin yaşlarda görülen bel ve bacak ağrılarının en başta gelen nedenlerinden biridir.
Fazla kilo, hareketsiz yaşam, düzenli egzersiz yapmama, sigara (iyileşmeyi yavaşlattığı), ağır fiziksel aktivite-yük kaldırma, mesleki faktörler (ağır ve yanlış pozisyonda öne eğilmenin çok olduğu yük kaldırmayı gerektirecek işler), günlük yaşantımızda yanlış duruş ve omurga üzerine gelen döndürücü (torsiyonel) zorlamalar, bel fıtığının başlıca risk faktörleri arasında gösterilebilir.
MR, günümüzde lomber disk hernisi tanısı için en değerli yöntem ve birinci seçenektir; disk hernisi yeri, fragmanın tipi, eşlik eden yumuşak doku patolojileri, radikülit, faset eklemlerin durumu, sinovit, foraminal ve ekstraforaminal alan hakkında bilgi verir. Bunun yanında bilgisayarlı tomografi (BT), myelografi gibi radyolojik yöntemlerde kullanabilir.
Bel fıtığından korunmak için, günlük hayatta dik duruş pozisyonunu alışkanlık haline getirmeliyiz. Televizyon seyrederken veya bilgisayar karşısında otururken bir yastığı belimizin arkasına alarak ve bilgisayar göz hizasına getirilerek omurgamızı dik tutmalıyız. Egzersiz hayatımızın vazgeçilmezi olmalı. Günlük yapacağımız yürüyüş, koşma ve yüzme gibi yapacağımız kolay ve düzenli egzersizler omurga sağlığımız için önemli bir yere sahiptir. Aynı zamanda fazla kilolarımızdan kurtulmak için egzersiz ve spor yapmamız önemlidir. Ağır bir yük kaldırırken dizlerimizi bükerek ve sırtı düz tutmamıza dikkat etmeliyiz. Stres, birçok hastalığın nedeni ve bel-boyun ağrılarına sebep olabilmektedir. Mümkün olduğunca stresten uzak durmalıyız.
Bel fıtığının tedavisinde akut yani başlangıç dönemde istirahat, ağrı kesici ve kas gevşetici uygulanabilir. Aynı zamanda hastaların eğitilmesi ve özellikle omurgaya yük bindiren hareketlerden kaçınması öğretilmesi önemlidir.
Bel fıtığının tedavisinde fizyoterapi önemlidir. Fizyoterapistler eşliğinde gerçekleşen lumbal disk hernisi seviyesine göre özgü egzersizler, özellikle karın kasları, gluteal bölge ve hamstringlere yönelik güçlendirici egzersizler, elektroterapi ajanları, masaj, mobilizasyon, manuel terapi, kuru iğneleme uygulaması, traksiyon, bantlama, esneme-germe ve postür egzersizleri bel fıtığının rehabilitasyonda önemli bir yer kaplar. Bel fıtığının ciddi ve ileri düzeyde bir boyut alması halinde ve hekimin değerlendirip önerisi ile cerrahi tedavi gerekebilir.
Bel fıtığında erken rehabilitasyon hastalığın seyri açısından önemlidir. Bel bölgenizde sorun hissediyorsanız en erken zamanda iletişim adreslerimden bana veya en yakın fizyoterapist ve uzman hekime danışabilirsiniz.
Herkesin sağlıklı, mutlu ve bol egzersizli günler geçirmesi dileğimle…
