Örgüt kültürü kavramını; inançlar, duygular, davranışlar ve semboller gibi, bir organizasyonun özelliklerinin bütünü, daha net olarak, paylaşılan dünya görüşü, ideoloji, inanç, duygu, varsayım, beklenti, norm ve değerler olarak tanımlamıştık.
Bir okulda, her çalışanın sayısı kadar farklı kültür ögeleri olduğu düşünülürse, o okulda paylaşılan bir okul kültürü oluşturmanın, okulun vizyonu, misyonu, güvenliği ve iklimi için ne derece önemli olduğu görülecektir.
Bu nedenle okul kültürünün oluşturulması, sürdürülmesi ve gerektiğinde değiştirilebilmesi çok önemlidir.
Deal ve Kenne okul kültürünün dört boyutunu ortaya koymuşlardır. Bunlar; değerler, kahramanlar, kutlamalar ve iletişim ağları. Bu boyutlar okul kültürünün oluşturulmasında anahtar rol oynamaktadır. Bu boyutları şu şekilde açıklayabiliriz;
-Değerler: Okul çalışanlarının davranışlarına yol gösteren genel kriterler, standartlar ve ilkelerdir. İki çeşit değer vardır. Nihai değerler ve araçsal değerler. Nihai değerler, okul çalışanlarının ulaşmayı amaçladığı arzulanan sonuçlardır. Okul başarısının yükseltilmesi gibi. Araçsal değerler ise arzulanan davranış biçimidir. Sıkı çalışmak, mükemmel öğretimi sağlamak, yaratıcı olmak gibi. Araçsal değerler, nihai değerlere ulaşılmada yardımcı rol üstlenir. Okullar başarıya ancak paylaşılan değerlerin varlığıyla ulaşabilir.
-Kahramanlar: Pek çok başarılı örgütün kahramanları vardır. Okullarda da, okulun temel değerlerinin simgesi haline gelmiş eğitim yöneticileri ortaya çıkar. Bu yöneticiler, okula erken gelir, geç çıkar. Veliler, öğretmenler ve öğrencilerle sürekli iletişim halindedir. Ayrıca bilgi, beceri ve özelliklerini sürekli olarak yeniler.
-Kutlamalar: Okul kültürünü oluşturmada anahtar kavramlardan bir de kutlamalardır. Kutlamalar yılın öğretmeni, okul başarı ödülü gibi ödüller olduğu gibi, basın-yayın organlarında yer alma, yemek, toplantı, geziler ve özel günler düzenleme gibi etkinlikler olabilir. Bu etkinlikler ortak kültür ve değerlerin oluşturulmasında önemli rol oynar.
-İletişim ağları: Okul kültürünün oluşturulasında iletişim ağlarının kullanılması çok olumlu etkiler yapar. Okulda uygulanan bir öğretim yönteminin diğer çalışanlarca öğrenilmesi, yapılan bir fedakarlığın duyulması, örnek bir davranışın içselleştirilmesi iletişim ağları sayesinde olur. Günümüzde akıllı telefonların sağladığı iletişim olanakları çok gelişmiş ve verimli olarak kullanılmaktadır.
Her seviyene eğitim yöneticileri ve okul liderleri okul kültürünün oluşturulmasında anahtar roldedir. Yöneticiler, okulları içinde değerleri yayar. Öğretmenler, sözleri ve davranışlarıyla bunu pekiştirir. Veliler, yönetime katıldıklarında bu ruhu güçlendirir.
Güçlü bir okul kültürünün oluşturulması, sıraladığımız boyutların senkronize bir şekilde, okul çalışanlarınca iletişim ve etkileşim sürecinin sürdürülmesine bağlıdır.
Bu anlamda, eğitim liderleri ve eğitim yöneticilerimiz göreve geldiklerinde yapacakları ilk işin güçlü bir okul kültürü oluşturmak olduğunu unutmamalıdır.
