Engel bazı işleri yapılamaz hale getiren şeylere verilen addır. Engelli ise doğuştan ya da sonradan fiziksel, zihinsel vb. yönlerden bazı işleri yapamayan ya da yapmakta zorlanan bireylere verilen addır. İnsanların görme, işitme vb. yönlerden çeşitli engelleri bulunabilir.
- İnsanların duyguları, düşünceleri, beğenileri, hoşlanmadıkları şeyler vardır ve bunlar engelli olmak ya da sağlıklı olmakla ilgili değildir. Bu yüzden engelli insanların duygularına ve düşüncelerine saygılı olmalıyız.
- İnsanlar engelli bir insana acıyarak ya da küçümseyici bir gözle bakmamalıdır. Elimizden geldiği kadar onların hayatlarını kolaylaştırmak adına yardımcı olmalıyız. Kendimizi onun yerine koyarak yani empati yaparak sözlerimizi düşünmeli ve kullanmalıyız.
- Onları herhangi bir konuda zorlanmaları sebebiyle azarlamamalı ya da kalplerini kırıcı sözler söylememeliyiz.
- Her şartta onların yanında olduğumuzu htirmeliyiz. Engelli bireylerle bir iş yaparken onların konumlarına inebilmeliyiz. Kendi başlarına yapabilecekleri işlere müdahale ederek onlarda yetersizlik hissi oluşturmamalıyız.
– Engelli bireyi kendine özgü fikirleri olan, kendi kararlarını kendi veren bir birey olarak görmeliyiz. Diğer insanlara nasıl davranıyorsak engellilere de o şekilde davranmalı, engellerinden dolayı bir ayrım yapmamalı bunu da kendisine belli etmemeliyiz. Her insan gibi engellilerde dikkate alınmak ve saygı görmek isterler.
– Bir engelli yardım istemedikçe gereksiz yere izin istemeden yardım etmeye kalkışmayalım. Sadece yardıma ihtiyacı olduğundan çok eminsek izin isteyerek yardımda bulunabiliriz.
– Bir engelli ile konuşurken söyleyeceklerimizi doğrudan kendisine doğru söylemeliyiz. Kendisine eşlik edene ya da tercümanına doğru söylememeliyiz.
– Konuşurken seçilen kelimeleri özenle seçmeli, acıyıcı, küçük görücü ifadelerden kaçınmalıyız. Bazı engelli bireylerin kendilerini ifade etmeleri biraz güç olabilir. Onları dikkatlice dinlemeli anlamaya azami özen göstermeliyiz.
– Engellilere karşı önyargılı olmamalı, onlar ile ilgili konularda onlar adına karar vermemeliyiz.
– Görme engelli biri ile iletişime geçmeden önce kendinizi tanıtınız. Onlarla birlikte yürüdüğünüzde onun hızına uyum sağlayın. Bırakacağınız zaman tutunabileceği bir nesnenin yanında bırakın, ortada bırakmak onu zor duruma düşürebilir.
– Görme engelliye yol tarifinde yukarı aşağı gibi ifadeler yerine sağında solunda gibi ifadeler kullanın.
– Görme engelli birini– Görme engellinin bastonuna dokunmayın yerini değiştirmeyin, mutlaka yerini değiştirmeniz gerekiyorsa mutlaka kendisine haber verin.
– İşitme engelli ile konuşurken kendisi ile konuştuğunuzun farkına varsın, elinizle işaret edebilir, dikkatini çekmek için omzuna dokunabilirsiniz.
– İşitme engelli nasıl iletişimi tercih ediyorsa mimikle, yazıyla, işaret dili ile onunla o şekilde iletişim kurun. Kendisini anlamakta zorluk çekiyorsanız, bunu kendisine bildirin.
– İşitme engelli biriyle tercüman vasıtası ile iletişim kuruyorsanız. Doğrudan kendisine bakarak kendisine hitaben konuşun. İşitme engelli ile konuşurken arkanızda ışık kaynağı olmasın, sizi görmekte dudaklarınızı okumakta zorlanabilir.
– Eğer engelli söylediğiniz bir şeyi anlamıyorsa, o sözleri tekrar etmek yerine farklı şekillerde telaffuz edin. Bağırarak konuşmak, rahatsızlığa sebep olabilir.
– Engellinin ne söylediğini anlayamıyorsanız, yazmasını isteyebilirsiniz. Onlara karşı veya sözlerine gülmeyin, bu durum onları küçük düşürür.
– Zeka engelli bireyler zor karar verirler, sabırlı olun ve onları anlamaya çalışın.
Şunu kesinlikle unutmamalıyız. Esasen hepimiz bir engelli adayız. Kimin başına ne zaman, ne gibi olaylar gelebileceği hiç belli olmaz. Bu yüzden kendimizi onların yerine koyabilmeli ve onlara elimizden gelen desteği göstermeliyiz. Bize ihtiyaçları olduğu her anda yanlarında olmalıyız.
