Ankilozan Spondilit (AS) etyolojisi bilinmeyen, spinal eklemlerde ve komşu yapılarda belirgin inflamasyon ile karakterize, omurgada progresif ve asendan kemik füzyona yol açan inflamatuar bir hastalıktır. Özellikle omurgayı etkileyen kronik, ilerleyici, ağrılı sebebi bilinmeyen romatizmal bir hastalıktır. Tipik hastaları 20-40 yaş arası genç erkekler oluşturduğu gibi, aynı yaşlardaki kadınlarda da görülebilir (kadın-erkek oranı 1/3’tür.). Hastalığın kalıtsal olduğu bilinmektedir. En sık olarak da 23-24 yaşlarında görülmeye başladığı belirlenmiştir.
Ankilozan spondilit başlangıcı sinsi ve yavaş olarak ilerler. Hastalar genellikle semptomların ne zaman başladığını kesin olarak söyleyemez ve ağrının yerini ayırt edemezler. Hastaların çoğu bel ağrısı ve tutukluk şikayetiyle hastaneye başvurur. Tutukluk ilk uyandığı zaman olup ilerleyen saatlerde sıcak duş ve egzersiz ile hafifler. Sırt, kalça ve topuk ağrısı da görülebilen belirtilerdir.
Ankilozan spondilit tanısının konması için hastanın hikayesi, şikayetleri, fiziki muayene değerlendirmesi, radyolojik incelemeler ve laboratuvar sonuçları değerlendirilir. Hikayesinde en önemli şikayeti kronik (en az 3 aydan uzun süren) bel ve sırt ağrısıdır. Ağrının özellikleri (kaç yaşında başladığı, gece ağrısı gibi) dikkate alınır. Fiziki muayene bulgularında ağrının yeri, istirahat-hareket halinde ağrı şiddeti ve genelde son zamanlarda gelişen hareket kısıtlılığı değerlendirilir. Radyolojik görüntülemelere ankilozan spondilit tanısının konması için başvurulur. En doğru şekilde tanının konması başvurulan görüntüleme şekli MR’dır.
Ankilozan spondilit tedavisinde ilaç tedavileri ve fizik tedavi çok önemlidir. Ankilozan spondilit ömür boyu devam eden bir rahatsızlıktır. İyi bir hekim ve fizyoterapist takibi, fizyoterapi-egzersiz programı ve ilaç tedavileri ile hastanın ağrıları ve şikayetleri azaltmak hedeflenir. Tedavisinde hastanın eğitilmesi ve hastanın bu eğitimi uygulaması önemlidir. Hastaya ömür boyu egzersizleri yapması gerektiğini belirtmeliyiz. Duruşu düzeltmek ve iyileştirmek için duruş eğitimi, postür egzersizleri, sırt ve karın kaslarını güçlendirme egzersizleri, eklem hareket açıklığı egzersizleri, solunum egzersizleri, germe egzersizleri, esneme egzersizleri, soğuk-sıcak uygulamalar, derin ısıtıcı ajanlar, ev içi modifikasyonlar, yürüyüş, yüzme ve kaplıcalar ankilozan spondilit tedavisinde önemlidir.
Ankilozan spondilitin erken teşhisi edilmesi her hastalıkta olduğu gibi çok önemlidir. Hastaya sağlanan uygun tedaviyle yaşam kalitesi iyileştirilmesi daha erken zamanda olur. Sizde yukarıda yazdığım belirtilere bakarak kendinizde ankilozan spondilit olduğundan şüpheleniyorsanız en yakın zamanda uzmana gözükmelisiniz.
Fizyoterapist İlhan Demir
