Tüketici tanımı 6052 sayılı Tüketicinin korunması hakkındaki kanunda ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmıştır. Tüketim amacı dışında ticari ve mesleki saiklerle yapılan alışverişlerde alıcıların , tüketici olarak kabul edilmesi mümkün olmayacaktır. Örneğin işyerinizde kullanmak için şirketiniz adına yazıcı alımı işleminde firmanız Tüketici olarak kabul edilmeyecek evinizde özel işlerinizde kullanmak için yazıcı aldığınızda kanun sizi Tüketici olarak kabul edecektir. Alışverişinizde Tüketici olarak kabul edilmeniz size bir takım istisnai haklar tanımaktadır. Tüketicinin korunması hakkındaki kanun kapsamında birtakım hak ve alacak talebinde bulunabilmeniz, işlemlerin Tüketici sıfatıyla yapılmasına ve kanunda düzenleme altına alınan birtakım usul ve esaslara uygun hareket etmenize bağlıdır.
Mağaza gibi alışveriş yerlerinden alınan ürünlerde iade hakkı
Satış yerlerinden görerek alınmış olan ürünlere ilişkin şu veya bu kadar gün içinde herhangi bir haklı neden göstermeksizin iade hakkının bulunduğuna ilişkin toplumda yaygın bir yanlış söz konusudur .Oysa tüketicinin korunması amacına ilişkin düzenlemelerde mağaza ve/veya market gibi alanlarda alıcıları ile yüz yüze yapılan ürün satışlarında satıcılar satmış oldukları ürünleri haklı bir neden olmaksızın iade alma yükümlülüğü altında değildir. Satıcılar için kanunda açıkça bu tür bir yükümlülük söz konusu olmamakla birlikte ticari rekabet, bahse konu satıcıları , müşterilerine bu konuda bir takım hakları tanımaya yönlendirmiştir . Bu kapsamda kanunda olmayan nedensiz iade hakkı, satıcılara özel bir anlaşma ile müşterilere tanınmış olabilmekte, bu konuda özel bir anlaşma bulunmasa dahi iade veya pişmanlık hakkı tanıdığı konusunda satıcının yazılı beyanları ve/veya satıcıların iade konusunda tanıdığı hak bir şekilde ilan edilmiş ve resmen biliniyorsa artık Tüketici herhangi bir haklı neden gösterilmeksizin sizden belli sürede aldığı ürünü iade edebilecektir.
Örneğin firma yaptığı reklamlarda belli bir süre içinde ürünün herhangi bir sebep gösterilmeksizin iade alınacağına ilişkin taahhütlerde bulunmakta ise bu beyanı ile bağlı olarak ürün iadelerini alma yükümlülüğü altına girecektir.
İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde iade hakkı
Online alışverişler 27 Şubat 2015 tarihinde yürürlüğe giren Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Online alışverişe duyulan güvensizliğin başında bu tür alışverişler için geçerli olan tüketici haklarını bilmemek yatıyor. Bu haklardan en önemlisi ise iade (cayma) hakkı. Bu hak sayesinde hiçbir sebep göstermeksizin satın aldığınız ürünü almaktan vazgeçip iade edebilirsiniz.İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde, malın size teslim tarihinden itibaren 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkınız bulunmaktadır. Sipariş verdikten hemen sonra, daha mal teslim edilmeden vazgeçerseniz, teslimi beklemeye gerek yoktur. Siparişin verilmesinden malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma (iade) hakkı kullanılabilir.Satıcı, cayma hakkını kullandığınıza ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde, kargo ücretleri de dahil olmak üzere sizden tahsil edilen tüm ödemeleri size başka hiçbir masraf çıkarmadan iade etmek zorundadır. Bu süre içerisinde ödemeyi nasıl yapmışsanız satıcının da aynı yöntemle iade yapması gerekir. Kredi kartı ile alışveriş yapılmışsa, bankanın da derhal bilgilendirilmesi ve iadenin kredi kartına derhal yapılması gerekir.
Cayma hakkını kullanırken nelere dikkat edilmeli? Cayma hakkı kullanılmak isteniyorsa öncelikle cayma hakkı süresi dolmadan, yani satın alınan ürünün satıcı tarafından size tesliminden itibaren 14 gün içerisinde satıcıya bildirilmesi zorunludur. Bu bildirim internet sitesindeki cayma hakkı formu ile yapılabileceği gibi yazılı olmak koşuluyla mail, mektup vb. yollarla da yapılabilir. Cayma hakkının kullanılacağı bildirildikten sonra 10 gün içerisinde ürünü satıcıya iade etmeniz gerekir. İade için gönderim masrafı satıcıya aittir. Satın alma sırasında ön bilgilendirme formunda kargo şirketi belirtilmişse, ürün o kargo şirketine verilmelidir. Eğer belirtilmemişse o zaman istediğiniz bir kargo şirketine ürünü geri gönderilmek üzere verebilirsiniz, bu durumda da gönderim masrafı satıcıya aittirCayma hakkı her türlü ürün için kullanılamaz
Aşağındaki ürünler dışında kalan tüm satın almalarımızda cayma hakkınızı kullanabilirsiniz:
Fiyatı piyasadaki dalgalanmalarla belirlenen altın, gümüş mücevherat vb. mallar Kişiye özel üretilen ürünler veya özel siparişler Çabuk bozulan veya son kullanma tarihi geçebilecek ürünler Paket ve ambalaj açılmışsa iadesi hijyen açısından uygun olmayan iç çamaşırı, makyaj malzemesi, mayo gibi mallar Otel, yurtiçi/yurtdışı turlar, gezi ve uçak bileti gibi ürün ve hizmetler Abonelik hizmeti dışında gazete ve dergi gibi sürekli yayınlarAv.Ümmügülsüm Öztürk