Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. İrem Alyazıcı Küçükyıldız, erken menopozun kadınların yaklaşık yüzde 1’inde genellikle 40 yaşından önce ortaya çıktığını belirtti. Bu durumun kadınların yaşam kalitesini ve genel sağlığını ciddi şekilde etkileyebildiğini söyleyen Küçükyıldız, belirtiler hissedildiğinde vakit kaybetmeden bir uzmana başvurulması ve hormon seviyelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi gerektiğini vurguladı. Küçükyıldız, erken menopoz nedenlerini anlattı.
“Ülkemizde ortalama menopoz yaşı 47”
Doğal menopozun bir kadının başka herhangi bir belirgin patolojik veya fizyolojik neden olmaksızın 12 ay boyunca adet görmemesi ve bu dönemin kalıcı olarak devam etmesi olarak tanımlandığını aktaran Doç. Dr. Küçükyıldız, “Yumurtalık folikülerinin tükenmesinin göstergesi olarak görülebilen östrojen hormonunun azalması, bununla beraber folikül uyarıcı hormon seviyelerinin artması laboratuvar bulguları olarak saptanabilir. Gelişmiş ülkelerde yaşayan kadınlarda ortalama menopoz yaşı 50-52 yıl arasında değişmekte iken, ülkemizde ortalama menopoz yaşı 47 olarak bildirilmektedir. Erken menopoz ise 40 yaşından önce adetin kesilmesi olarak tanımlanıyor” dedi.
"Doğal menopoz ile aynı belirtileri gösterir"
Erken menopoz belirtilerinin genelde doğal menopoz ile aynı olduğunu kaydeden Doç. Dr. Küçükyıldız, bu belirtiler arasında ateş basmaları, gece terlemeleri, depresyon, vajinal kuruluk, duygu durum değişiklikleri, uykusuzluk ve libido kaybının öne çıktığını belirtti.
"Annenizin menopoz yaşı sizin menopoz yaşınızın en önemli belirleyicisidir"
Erken menopozun ortaya çıkmasına neden olan pek çok faktör bulunduğunu ifade eden Küçükyıldız, sebepleri şu şekilde sıraladı:
“Genetik faktörler, kadınlarda menopoz yaşı büyük oranda genetik faktörlere bağlıdır. Menopoza girme yaşını belirleyen en temel etkenlerden birisi, kişinin annesinin menopoza girme yaşıdır. Eğer anne ve kız kardeşte erken menopoz öyküsü var ise bu önemli bir risk faktörü olarak kabul edilebilir. Kromozomal anormallikler, özellikle X kromozomunda olan bozukluklar (Turner sendromu, Down sendromu) ile eşlik eden durumlarda yumurtalık rezervinin azalmasına ve yumurtalık fonksiyonlarının erken bozulmasına neden olabilir. Otoimmünite, otoimmün hastalıklarda özellikle troit hastalığı olan kadınlarda savunma hücreleri, vücudun kendi yumurtalık dokusunu yabancı bir madde gibi algılayarak saldırabilir ve yumurtalıkların erken tükenmesine yol açabilir. Cerrahi menopoz, son yıllarda menopoz sürecinin önemi ve daha sağlıklı geçirilmesi için yapılacak cerrahilerde yumurtalık koruyucu yaklaşımlar ön planda olsa da, bazen kanser ya da endometriozis gibi durumlarda yumurtalıkların alınması genç yaştaki kadınlara uygulanmak durumunda kalınabiliyor. Cerrahi menopoz ani hormon azalmasına sebep olduğu için menopoz şikayetleri kadınlarda bir anda ve çok daha şiddetli şekilde oluşabiliyor. Sigara kullanımı, sigaranın başta akciğer şikayetleri için önemli risk faktörü olmasının yanı sıra kadınlarda infertilite, yumurtalık rezervinde azalma ve erken menopoz için de bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir. Kilo, östrojen hormonunun bir tipi yağ dokudan üretilmektedir. Düşük kiloya sahip kadınlarda östrojen seviyesi düşer, bu da erken menopoza neden olabilir. Aynı şekilde obezite de östrojen seviyelerini etkileyerek menopoz yaşını değiştirebilir. Beslenme alışkanlıkları, sağlıklı beslenme diyeti oluşturan karbonhidrat, yağ, protein gibi kaynakların dengeli olması, vücut kitle indeksinin normal olması (aşırı zayıflık-obez olunmaması), reprodüktif çağı olumlu etkilemesinin yanında menopozal süreci de olumlu etkilemektedir. İlaçlar, bazı kanser tedavileri, özellikle kemoterapik ilaçlar, yumurtalıklar üzerinde olumsuz etki yaparak erken menopoz riskini artırabilir.”
"Sağlıklı yaşam tarzı ile erken menopoz riskini azaltabilirsiniz"
Erken menopoz riskini azaltmak ve sağlıklı bir menopoz süreci geçirmek için dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar olduğunun altını çizen Doç. Dr. İrem Alyazıcı Küçükyıldız, şöyle devam etti:
“Sigara, kadın sağlığı üzerinde pek çok olumsuz etkiye sahiptir ve erken menopoz riskini artırır. Sigara içen kadınların bırakma konusunda profesyonel destek alması önemlidir. Bununla birlikte yeterli protein, karbonhidrat ve yağ alımının yanı sıra vitamin ve mineral açısından zengin bir diyet, hormon dengesini korumaya ve erken menopozu önlemeye yardımcı olabilir. Düzenli fiziksel aktivite ise hormon dengesi ve genel sağlık için büyük önem taşır. Ancak aşırı egzersizden kaçınmak da önemlidir. Çünkü bu durum hormonal dengeyi bozabilir. Son olarak da çağımızın en büyük sorunu haline gelen stres faktörü vücut hormonlarını doğrudan etkileyebilir. Yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri menopoz sürecinin daha rahat geçirilmesini sağlar.”
