Memurların en çok merak ettiği konulardan biri de, memuriyetten çeşitli nedenlerle ayrılmış kişilere disiplin cezası verilip verilmeyeceğidir.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri kamu görevinden emeklilik, istifa ve disiplin hukuku gereği ayrılabilirler. Disiplin hukuku gereği kamu görevinden ayrılan kamu görevlileri için disiplin hukuku zaten işlemeye devam eder. Burada merak konusu olan emeklilik ve istifa nedeniyle kamu görevinden ayrılan kamu görevlileri için durumun ne olacağıdır.
Bu konuda, yani istifa veya emeklilik gibi sebeplerle görevinden ayrılmış olanlara disiplin cezası verilip verilemeyeceği ile ilgili olarak meri mevzuatta bir açıklık bulunmamaktadır. Ancak Danıştay 3. Dairesinin kararı bu konudaki belirsizliğe bir çözüm getirmiş bulunmaktadır (27.1.1977 gün ve E.1977/47, K.1977/42).
Karara göre, emeklilik veya istifa gibi sebeplerle memuriyetten ayrılanların bir gün tekrar kamu görevlerine dönebilecekleri göz önünde bulundurulup gerekli işlemler yapılmalı, uygulama kabiliyeti olan cezalar uygulanmalı, olmayanlar ise özlük dosyasında muhafaza edilmelidir.
Bu anlamda 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 125.maddesinde sıralanan cezalardan uyarı, kınama, aylıktan kesim ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarının hangilerinin emekli olan veya istifa eden memura uygulanabileceği, memurun durumuna göre tespit edilecektir. Emekli olan memurlara uyarma ve kınama cezalarının uygulanmasının maddi bir temeli yoktur. Ancak aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının uygulanabilirliği söz konusudur.
Aylıktan kesme cezasının maddi bir karşılığı vardır, uygulanabilir. Kademe ilerlemesi cezasının uygulanmasının da maddi temeli vardır. Şöyle ki, 1. Derecenin 4.kademesine gelmiş devlet memurları için kademe ilerlemesi cezasının paraya çevrileceği 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 125.E/I maddesinden gelen 5.bentte “Öğrenim durumları nedeniyle yükselebilecekleri kadroların son kademelerinde bulunan Devlet memurlarının, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının verilmesini gerektiren hallerde, brüt aylıklarının ¼’ü – ½’si kesilir ve tekerrüründe görevlerine son verilir.” şeklinde hüküm altına alınmıştır.
Özetle, memuriyetten çeşitli nedenlerle ayrılanlara kamu görevlilerine disiplin cezası verilebilir.