Cumhuriyet döneminde bazı başbakanların, anımsayabildiğim kadarıyla, ülkeye verdikleri önemli hataları sizlerle paylaşmak istedim. Bu hatalardan bazıları olmasaydı, bugün ülkemiz Avrupa ülkelerinin çoğunu sollamış olacaktı.
***
İsmet İnönü. İnönü zamanında 1940 yılında, ilkokul öğretmeni yetiştirilmesi, kırsal bölgedeki okulların toplum yaşam merkezi haline getirilmesi, mezunların aynı anda hem okul öğretmenleri hem de toplumun eğitilmesi amacıyla köy enstitüleri kurulmuştu.
Öyle güzel bir müfredat programı hazırlanmıştı ki öğrenciler kendi okullarını yapacak, üretim ile eğitimi, sanatı birlikte yürüteceklerdi.
Köylü kalkınacak, eğitim-öğretim gören herkes bilinçli olacaktı. Köy enstitülerine emekleri geçen zamanın Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ve İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’u saygı ile anıyorum.
Ne yazık ki bazı iktidarda bulunanların menfaat çatışması veya düşünce tarzları, köy enstitülerinin kapatılmasını doğurmuştur. Önce CHP içindeki sağ görüşlü ve köy ağaları olanlar hükümete baskıda bulunarak köy enstitüleri müfredat programının tıraşlanmasını sağlamışlardır. İnönü bu kimseleri, elinin tersiyle itmeliydi.
Demokrat Parti iktidar olunca, hükümet köy enstitülerini kapatmıştır.
Böylece gerek eğitimde gerekse ekonomide ilerlemenin yolu kesilmiştir.
***
Şükrü Saracoğlu. Başbakan Şükrü Saracağlu Hükümeti 1942 yılında Varlık Vergisi Kanununu Meclisten geçirtmişti.
İkinci Dünya Savaşı sırasında ihtiyaç fazlası para basılmış, enflasyon kımıldıyordu. Piyasadaki fazla parayı toplayıp imha etmek amacıyla Varlık Vergisi Kanunu çıkarılmıştı. Ama amaç gerçekleştirilmemiş, toplanan paralar cari giderler için kullanılmıştır.
Vergide Adalet Prensibine uyulmamış, her şehir ve ilçede birkaç kişiden oluşan heyetler kurulmuş, bu kurullar iş sahibine vergi salmışlardır. Bu görev yapılırken çok para kazanan fakat bir han odasında çalışana az, cadde üzerinde kendini gösteren kırtasiyeci dükkânı sahibine daha çok vergi salınmıştır.
***
Adnan Menderes. Siyasi hatalar sonucu ilk defa asker idareye el koymuş ve ülkenin gerilere götürülmesi sağlanmıştır.
Menderes “Ben orduyu yedek subaylarla da yönetirim.”, “İstersem odunu aday gösterir, seçtiririm” gibi sözler sarf etmiş; Vatan Cephesi kurarak halkı bölmüştür.
Askeri idare büyük bir hata yaparak Adnan Menderes’i, Fatin Rüştü Zorlu’yu ve Hasan Polatkan’ı, İsmet İnönü’nün çabalarına rağmen idam etmişlerdir.
İdamlar olmamalıydı.
***
Süleyman Demirel. Demirel hükümetlerinin iki hata yaptığı kanısındayım.
Emperyalizm karşıtı Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan, bu üş genç Demirel döneminde idam edilmişlerdi. Bugün bu üç gencin idamın edilmesi için parmak kaldıranlar nefretle anılmaktadır.
Suçları genel olarak Amerikan emperyalizmdi.
Demirel, OYAK’I işler hale getirmiş fakat MEYAK’I elinin tersiyle silmiş, memurlardan toplanan paralar memurlara iade edilmiştir.
OYAK’IN otomobil fabrikası, çimento fabrikası…saymakla bitmez birçok yatırımları var. Ülke ekonomisine büyük katkıları görülüyor.
Sanayiciler, iş adamları baskı yaparak MEYAK’I kurdurmadılar. Demirel karşı çıkmalı ve ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacak MEYAK’IN kurulmasını engellememeliydi.
***
Bülent Ecevit. Ecevit’in en büyük hatası CHP’nin başına geçmeyip ayrı parti kurumuş olmasıdır. O günden günümüze, ülkemiz siyaseti bambaşka bir mecraya girebilirdi.
***
Turgut Özal. Özal, serbesti taraftarı bir siyasetçiydi. Ülkemiz henüz gerek eğitim gerekse ekonomi yönünden hazır olmadığı halde, serbest piyasa ekonomisini uygulamaya koymuştur Özal. Günümüz ekonomisinin sebeplerinden bir ayağı da serbest ekonominin zamanında uygulanmış olmasıdır.
***
“Keşke” kelimesi, ülke yönetenlerin kullanmaması gereken bir kelimedir.
Değil mi?
Orhan YALKIN