Siber zorbalık, intihara sürüklüyor…

İstanbul Üniversitesi öğrencisi Sibel Ünli’nin maruz kaldığı Siber Zorbalık sonucu intiharı, sosyal medya kullanımı ve siber zorbalık konularını bir kez daha gündeme taşıdı. Siber Zorbalık sorununa ilişkin gazetemize açıklamalarda bulunan Uzman Klinik Psikolog Pınar Tümbaş, Sosyal Medya Okur-Yazarlığının önemine ve Siber Zorbalık konusunda farkındalık yaratılması gerekliliğine dikkat çekti.

SİBER ZORBALIK ARTIYOR

Siber Zorbalık konusunda açıklamalarda bulunan Tümbaş, “Siber zorbalık; teknolojik platformlar yoluyla bir kişi ya da grubun başka bir kişiyi ya da grubu hedef alıp tehdit etmesi, taciz etmesi, korkutması, utandırması olarak ifade edilebilir. Elektronik iletişim araçlarının kullanımı ve erişimiyle birlikte e-posta, web siteleri, anlık mesajlaşma, web kamerası, sohbet odaları, sosyal ağ̆ siteleri, bloglar ve metin mesajlarda artış̧ oldu. Bu elektronik iletişim araçları çocuk ve gençlerin sosyal yasamı için kritik araçlar olarak kabul edilmektedir. İnternet, çocukların ve gençlerin gelişimi için sayısız olanaklar sağlar. Onların sosyalleşmesi, kimliklerini bulması, toplumsal ve eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi, bilgiye kapsamlı ulaşım, eğitim ile ilgili faydalar, akademik destek ve dünya üzerinde kültürler arası etkileşim gibi birçok faydaları vardır. Etkileşimlerin çoğunluğunun olumlu ve zararsız olduğu düşünülse de, çocuk ve gençlerin geçmişe göre sanal ortamlarda daha fazla zaman geçirdiği için siber risk ve potansiyel suçlara maruz kalma olasılığı da artmaktadır. Ergenler üzerinde siber zorbalığın etkilerinin araştırıldığı bir çalışmada, siber zorba davranışların kasıtlı olarak bir kişi ya da gruba karşı internet ve mobil telefon vasıtasıyla gösterilen zorba davranışlar olarak belirlenmiştir. Zorbalık online ortamda diğer ortamlarda olduğu gibi artmaktadır. Araştırmacılar siber zorba davranışların, modern genç ve çocukların arasında online sosyal hayatın artmasının bir sonucu olarak ortaya çıktığını ifade etmektedirler.”

ZORBALIĞA MARUZ KALAN ÇOCUKLARDA SORUNLAR ORTAYA ÇIKIYOR

Siber Zorbalık konusunun aileler için yeni bir sorun olduğunu söyleyen Tümbaş, “Okul yaşlarındaki pek çok çocuk geleneksel zorbalığın acımasızlığı ile karşılaşmaktadır. Gençlerin teknolojiyi yoğun olarak kullanmaları sonucunda fizikselden sanala transfer olan yeni bir zorbalık şekli siber zorbalık ortaya çıkmıştır. İnternet ve cep telefonu kullanmanın yaygınlaşmasıyla çocuklar artık sanal ortamlarda iletişim kurmaktadırlar. Sanal ortamlarda kurulan iletişim ile birlikte eskiden fiziksel olan şiddet ve zorbalıkta bu ortamlara taşınmıştır. Siber zorbalık diye adlandırılan bu yeni zorbalık çocuklar, aileler ve okullar içinde yeni bir sorun olmaktadır. Cep telefonları ve tablet bilgisayarlarla artık her yerde ve her zaman ‘non- stop zorbalık’ yapmak mümkün hale gelmiştir. Siber zorbalık, sözlü ve fiziksel zorbalıktan daha kötüdür. Çünkü çocuklar genellikle yapılanları kimseye anlatmadıkları için kimse ne olup bittiğini bilmemektedir. Zorbalığı yapan çocuk, diğer çocuğun yüzünü görmediği için kendini suçlu hissetmemektedir. Siber zorbalıkta yüz yüze bir görüşme olmadığı için aynı zamanda gizlemesi de kolaydır. Çocukların çoğunluğu bu tür olayları bir problem olarak görmez iken, bir kısmı ise bu durumdan şikâyetçi olmaktadır. Siber zorbalığa maruz kalan çocuklarda psikolojik, sosyal ve akademik sorunlar oluşmaktadır. Siber zorbalık yapan çocuklarda ise saldırganlık, kuralları çiğneme gibi davranış bozukluklarına sıkça rastlanmaktadır. Yeni iletişim teknolojileri beraberinde yeni sorunlarda getirmiştir. Özellikle çocuklar arasında yaşanan siber zorbalık günümüzün önemli sorunlarından birisidir.

PSİKOLOJİK OLARAK ETKİLİYOR

Siber Zorbalığın nedenlerine değinen Tümbaş, “Siber zorbalığın nedenleri arasında; kullanıcı adlarının arkasına saklanma, kimliği bilinmeyenlerin daha güçlü olması, bilinmeden ortamı etkilemenin çekiciliği, saldırganın sonuçlarını görmemesi, popüler olma isteği, yaşadıklarını farklı yansıtma, düşük özgüven ve daha önce kurban olma gibi nedenler yer almaktadır. Siber zorbalıkta saldırgan ile kurban arasında kişisel bir temas bulunmamasına rağmen, saldırıya uğrayan kişi psikolojik zarar görmektedir. Zorbalığa maruz kalan gençlerde depresyon, düşük benlik saygısı, korku, üzüntü, hayal kırıklığı, utanç vb. gibi duygular yoğun olarak görülmektedir. Ayrıca çocuk ve gençler, sanal ortamda hayal güçlerinin etkisiyle yarattıkları karakterler aracılığı ile zorbaca davranışları oyun olarak kabul etmekte ve bu davranışlar için sorumluluk üstlenmemektedirler.

SİBER ZORBALIK KONUSUNA DİKKAT ÇEKİLMELİ

Siber zorbalığın çeşitlerini aktaran Tümbaş, “Karşımıza çıkan iki tür siber zorbalık vardır. Bunlar;  E-iletişim zorbalığı ve Elektronik zorbalık oluyor. E-iletişim zorbalığı, daha çok psikolojik yönlü etkileri içerir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımıyla bireyleri rahatsız etme, internet yoluyla hakaret etme, kişiden izinsiz fotoğraflarını yayınlama, kişilerle ilgili dedikodu yapma gibi saldırı davranışlarından oluşur. Elektronik zorbalık ise, daha çok teknik yönlü etkileri içerir. Bu zorbalık türü bireylerin kişisel şifrelerinin ele geçirilmesi, spam içeren maillerin gönderilmesi ve bulaşıcı olan maillerin gönderilmesi gibi teknik olan olayları içerir.”

GENÇLERDE DEPRESYONA NEDEN OLUYOR

Siber Zorbalığa Maruz Kalmanın Psikolojik, Sosyal ve Akademik Etkileri olduğunu söyleyen Tümbaş, “Çocuklar üzüntü, anksiyete, korku gibi duyguları daha fazla hissettiklerini belirtmişler, ayrıca konsantrasyon bozukluğu nedeniyle okul notlarında düşmeler olduğunu ifade etmişlerdir. Siber zorbalık yaşayan çocuklar okuldan kaçma, okula devamsızlık ve okula silah getirme gibi okulla ilgili davranış problemlerini daha fazla göstermişlerdir. Siber zorbalık deneyimi gençler arasında depresyon, madde kullanımı ve suç işleme oranlarını yükseltmektedir. Siber zorbalık yapan gençlerin kuralları çiğneme, saldırganlık gibi davranış problemlerine daha yatkındırlar. Birçok (%60’a yakın) siber zorbalık kurbanının internetteki davranışlardan olumsuz yönde etkilendiklerini ve bu davranışları okulda ve evde arkadaş ilişkilerine yansıttıkları gözlenmiştir. Zorbalık deneyimi yaşayan gençlerin %30’u çok üzgün olduklarını ifade etmişlerdir. %24’ü aşırı derecede korkutulmuş, %22’si utandırılmıştır. Buna ilave olarak %34 genç internetten uzaklaşma, sürekli olarak olay hakkında düşünme ve çevresindeki her şeye ilgisini kaybetme gibi bir veya daha fazla stres belirtisi göstermiştir. Zorbalık yapan veya kurban rolünde olduğunu belirten ergenler problem davranışlar, alkol ve sigara kullanımı, depresif belirtiler ve düşük okul başarısı göstermektedir” ifadelerini kullandı.

A.DUMAN