Türkiye'de devlet memurları, kanunlara ve düzenlemelere uydukları sürece yetkili otoriteler tarafından belirlenen şirket türlerini kurabilir veya bu şirketlere ortak olabilir. Ancak kamu görevlilerinin bazı sınırlamaları vardır. Örneğin, görevleri ile çıkar çatışması yaratacak işlerde faaliyet göstermeleri yasaktır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre memurların tacir veya esnaf statüsünde faaliyette bulunmaları yasaktır. Bu durum, memurların ticari ve sanayi kurumlarında görev alamayacağı, ofis veya büro açamayacağı, yükseköğretim kurumlarında ya da kooperatiflerde görev alamayacağı anlamına gelmektedir.
Devlet Memurları Bir Şirkete Ortak Olabilir mi?
Memurların şirkete ortak olup olamayacağı konusu da yasal düzenlemelerle açıklığa kavuşturulmuştur. Ortak olunabilecek şirket türleri ve dikkat edilmesi gereken şartlar şunlardır:
Anonim Şirket: Memurlar anonim şirketlere ortak olabilirler. Ancak bu ortaklık yalnızca pay sahibi düzeyinde olabilir. Yönetim, denetim, temsil ve vekil sıfatlarıyla görev almaları yasaktır.
Limited Şirket: Limited şirketlerde de memurlar ortak olabilir. Anonim şirketlerde olduğu gibi, yönetim ve denetim görevlerinde bulunamazlar.
Kooperatif Şirket: Memurlar kalkınma ve tüketim kooperatiflerinde yönetim ve denetim kurullarında görev alabilir. Diğer kooperatif türlerinde ise bu tür görevler mümkün değildir.
Devlet Memurlarının Kurabileceği Şirket Türleri Nelerdir?
Memurların şirket kurma hakları, şirket türlerine göre değişiklik göstermektedir:
Anonim Şirket: Memur, anonim şirket kurabilir ve tüm hisselere sahip olabilir. Ancak yönetim veya temsil görevlerinde yer alamaz.
Limited Şirket: Kurulabilir ancak memurun yönetici olarak yer almaması gerekir. Tek paylı şirketlerde de yöneticilik yapamaz.
Kooperatif Şirket: Sadece belirli kooperatif türlerinde yönetici olabilir. Diğerlerinde ise sadece ortaklık düzeyinde yer alabilir.
Devlet Memurlarının Kuramayacağı Şirket Türleri
Bazı şirket türleri, memurlar için tamamen yasaktır. Bu şirketler şunlardır:
Komandit Şirket: Ortaklardan biri sınırsız sorumluluk taşır. Memurların böyle bir sorumluluk altına girmesi yasaktır.
Kolektif Şirket: Ortakların eşit sorumluluğu ve yönetimde aktif rol alması gerektiğinden memurlar için uygun değildir.
Adi Şirket: Tüzel kişiliği olmayan bu şirket türünde tüm ortaklar doğrudan sorumludur ve bu nedenle memurların ortak olması mümkün değildir.
Devlet memurları bazı şirket türlerine ortak olabilirken, kurucu olmaları veya yönetsel roller üstlenmeleri belirli kurallara tabidir. Anonim ve limited şirketlerde pay sahibi olabilirler ancak yönetici olamazlar. Kolektif, komandit ve adi şirketler ise tamamen yasaktır. Bu çerçevede memurlar, yasal düzenlemeleri dikkate alarak ticari faaliyetlere yönelmelidir.