Günümüzün güncel konularından biri ve Cumhurbaşkanımızın da son günlerde dile getirmeye başladığı konulardan biri adalettir. İşte bu nedenle konunun önemini, gerekliliğini, bir an önce uygulanması gerektiğini anlatabilmek için, bu güne kadar kim adalet için ne söylemişse beğenebildiklerimi köşemde paylaşmayı uygun buluyorum.
Konu ile ilgili en çok bilinen tümce: “Adalet mülkün temelidir” cümlesidir. Yani; Adalet devletin temelidir. Devlet adaletli olmak zorundadır. Adalet devletin dinidir, Devletler dinine bağlılığı kadar adalete de bağlı olmalıdır. Vb.
Bu cümle, Türkiye Cumhuriyetinin bütün devlet kuruluşlarının bir köşesinde, Büyük Millet Meclisinde, bu kuruluşları ziyaret eden herkesin görebileceği bir yere asılmıştır. Doğru olan da budur. Devlet adil olmalıdır.
Dünyanın varoluşundan bu yana herkes bu sözcük için bir şeyler söylemiştir. İslam âleminde Peygamberimiz: (Hadis) “Bir saat adaletle hükmetmek, bir sene ibadet etmekten daha hayırlıdır. Adaleti çiğneyen devlet adamlarını cezalandırmayan milletler çökmek zorundadır” der. Hz. Ömer, Mevlana gibi adalet konusunda en çok bilinen din adamlarımız:
“1. Kimseden intikam alma… Beddua etme… Kötü söz söyleme… Çünkü; oturduğun yerden ilahi adaleti izlemek müthiş bir şey…
2. Ne yaparsan yap adaletin terazisinden şaşma. Her zaman kazanan sen olursun.
3. Ben adaleti seviyorum. Çünkü zalime kılıç, mazluma kalkan oluyor.
4. Adalet mazlumu koruyamıyor ise o adalet değil işkencedir.
5. Ben nerdeyim deme, ne yaptım deme. Ben karşı tarafın hakkına hukukuna riyaat ettim mi de.
6. Adalet herkes için eşit olmalıdır. Hayat o zaman yaşamaya değer olacaktır.
7. Adaletin olmadığı bir dünya cehennemden farksızdır. Cennet istiyorsan adaletli ol.
8. Hazan mevsimi çöktü içime. Biraz daraldım. Ağlar gibiyim. Dünya neden böyle adaletsiz bilmiyorum.
9. Bir insanı sevmek istiyorsanız ona adaletle yaklaşın. Adaletli insan dünyada en çok sevilen insandır.
10. Herkes adaletten eşit pay almaz ise kavga çıkar. Kavga kana dönüşür. Kardeş kardeşi öldürür” demişler.
Yunan bilginlerinden Aristotales: “Adalet herkese layık olduğu şeyi verdiren bir erdemdir. “ Der. Ancak bu herkes istediğini alacak şeklinde anlaşılmamalıdır. Çünkü: Adalet sözcüğü eşitlik anlamına gelmez. Adalet herkesin ihtiyacı olanı almasıdır ama eşitlik herkesin aynı şeyi alması değildir. Bu her zaman da adil olmaz. Asıl olan herkesin hak ettiğini almasıdır.
Konfüçyus ise: Adalet bir kutup yıldızı gibi yerinde durur. Geri kalan her şey onun etrafında döner. Demiştir. Bu söz beğendiğim sözlerden biridir. Bana göre: “ Adalet şemsiyesi “ olarak bildiğimiz söz, bu cümleden örnek alınarak söylenmiştir.
Ovidius: Ceza kaldırılabilir; ama suç insanın içinde sonsuza kadar yaşar.
Mahatma Gandhi :Haksızlığa sapıp bütün insanların seni izlemeleri yerine, adaletli davranıp tek başına kalmak daha iyidir.
“Adaletin küçüldüğü ülkelerde, büyük olan artık suçlulardır.” Şeklinde söylenen anonim bir söz de vardır. Bu sözcükten de anladığımız göre, adaletin doğru kullanılması için hukuka ihtiyaç vardır. O zaman: adalet=hukuk dememiz de gerekmektedir. Çünkü bu iki sözcük birbirini tamamlayan sözcüklerdir. “Hukuk doğru kullanılmazsa adalet olmaz, adalet olmayınca hukuk doğru işlemez” şeklinde algılanmalıdır.
İyi olmak kolaydır, zor olan adil olmak. – Victor Hugo, Adaletin aklını kaybettiği yerde felsefe susar. –Diderot, Kaplan adamı öldürmek isterse adı vahşilik, adam kaplanı öldürmek isterse adı spor olur. Suç ile adalet arasındaki fark da bundan büyük değildir. -Bernard Shaw gibi düşünürlerin
Söylediklerinden anladığımıza göre; bir ülkeyi yaşanılabilir kılmak için: “ adalet, hukuk, özgürlük, demokrasi vb. gibi kavramlara da ihtiyaç vardır. Çünkü birinin eksikliği diğerini de eksik kılmaktadır.